Bu gün dünyanın demək olar ki, bütün ölkələrində hər bir insan onurğa problemləri ilə üzləşir və ən çox rast gəlinən onurğa xəstəliyi isə osteoxondrozdur. Araşdırmalar nəticəsində müəyyən olunmuşdur ki, dünya əhalisinin 80%-i bu xəstəlikdən əziyyət çəkir. Osteoxondroz fəqərəarası disklərin qığırdaq toxumasına təsir edən xroniki xəstəlikdir. Təəssüf ki, qocalıqda bu xəstəlik demək olar ki, qaçınılmazdır, çünki zaman keçdikcə onurğada atrofik dəyişikliklər baş verməyə başlayır. Buna baxmayaraq, bu günün problemi odur ki, osteoxondroz “cavanlaşır” və 20-30 yaşlı gənclər də bu xəstəlikdən əziyyət çəkməyə başlamışdır.
Onurğanın hansı hissəsində zədələnmə olduğundan asılı olaraq, üç növ osteoxondroz; boyun, sinə və bel fərqlənir. Ən çox rast gəlinən osteoxondroz növü beldir, çünki bütün halların yarısında baş verir. Bununla belə, bütün halların dörddə biri servikal onurğanın zədələnməsi ilə əlaqədardır. Ancaq xəstəliyin ən ağır növü mürəkkəb bir lezyon hesab olunur, 12% hallarda baş verir və müalicəsi çətindir. Tibbdə osteoxondrozun 4 mərhələsi var:
- Yüngül simptomlarla müşayiət olunan 1-ci mərhələdə, xəstədə tez-tez başqa bir xəstəliyə aid edilən ümumi pozğunluqlar yaranır.
- 2-ci mərhələ artıq ağrılı sancılarla müşayiət olunur və onurğada qığırdaq toxumalarının məhv edilməsi ilə baş verir. Bu zaman xəstəlik narahatlığa səbəb olmağa başlayır və bur mərhələdə xəstə həkimə müraciət edir.
- 3-cü mərhələ artıq onurğada ciddi dəyişikliklərlə xarakterizə olunur, əyrilik və ya donqar görünür.
- Sonuncu mərhələ olan 4 isə geri dönməz dəyişikliklərin baş verdiyi mərhələdir. Artıq xəstə ən kiçik bir hərəkətdə belə dözülməz ağrı yaşayır və bu mərhələdə xəstə adətən əlil olur.
Osteoxondrozun Yaranma Səbəbi Nədir?
Osteoxondroz xəstələyinin yaranmasının bir çox səbəbi ola bilər və bütün hallarda əsas səbəbi dəqiq müəyyən etmək mümkün deyil. Buna baxmayaraq, bütün həkimlər eyni qərardadırlar ki, əsas səbəb onurğa sütununa yükün qeyri-bərabər paylanmasıdır. Məsələn, şəxs onu uzun müddət narahat edən bir vəziyyətdə oturduqda və ya bədənə düzgün bucaq altında bir çəki qaldırdıqda, bütün bunlar zamanla qığırdaq toxumasının strukturunu incələşdirir. Bununla yanaşı, onurğa sütununda patoloki dəyişikliklərə və xəstəliyin yaranmasına səbəb olan ümumi amilləri aşağıdakı kimi sıralamaq olar:
- Onurğa zədələnməsi
- İş zamanı həddindən artıq fiziki gərginlik
- Stress və oturaq iş
- Narahat ayaqqabılar, o cümlədən dikdaban ayaqqabılar
- Vitamin çatışmazlığı və zəif arxa əzələlər
- Narahat bir çarpayı və ya yastıqdan qaynaqlanan yuxu pozğunluğu
- Ağır atletika və avarçəkmə kimi güc idmanları və s.
Osteoxondrozun Əlamətləri Nələrdir?
Onurğa sütununda və boyundakı daimi narahatlıqdan əziyyət çəkirsinizsə və ya şikayətləriniz varsa, bu osteoxondroz kimi bir xəstəliyin olması üçün test və analizlərdən keçməyə əsas verir. Bu xəstəliyin ilkin əlamətlərini isə ümumi olaraq aşağıdakı kimi sıralamaq olar:
- Sümük və əzələ ağrıları
- Kürək və bel ağrısı
- Boyun ağrısı və başgicəllənmə
- Baş ağrıları və artan yorğunluq
- Əzələlərin uyuşması və keyiməsi
- Sümük ağrıları və titrəmə və s.
Bu simptomlar ümumi sayılır, lakin osteoxondrozun növündən asılı olaraq digər simptomlar da fərqlənir.
Osteoxondrozun Müalicəsi Necə Olmalıdır?
Osteoxondrozunun müalicəsi yeri və mərhələsindən asılı olmayaraq mürəkkəb və uzunmüddətlidir. Və hətta bu vəziyyətdə, tam sağalmaya arxalana bilməzsiniz. Yalnız düzgün müalicə və gələcəkdə bədənə qulluq etməklə, bel ağrısının artıq sizi narahat etməyəcəyinə əmin ola bilərsiniz. Osteoxondrozun müalicəsi konservativdir və dörd sahədən ibarətdir:
- Dərman və vitamin qəbulu,
- Fizioterapiya müalicəsi,
- Masaj, üzgüçülük və idman hərəkətləri,
- Özəl sanatoriyalarda istirahət edin.
Dərman terapiyasının əsas vəzifəsi yalnız ağrıları azaltmaq deyil, həm də qan dövranını yaxşılaşdırmaq, iltihabı azaltmaq və qığırdaq toxumasını bərpa etməkdir. Ağrı kəsiciləri və qeyri-steroid antiinflamatuar dərmanlar adətən tabletlərdən təyin edilir. Qığırdaq toxumasını bərpa etmək üçün xondroprotektorlar təyin edilir. Ağrıları aradan qaldırmaq üçün məlhəm və kremlərdən də istifadə olunur. Kəskin bir dövrdə, həblər narahatlığın öhdəsindən gələ bilmədikdə, həkim anestezik inyeksiyalarını təyin edir.
Dərmanlarla yanaşı, fizioterapiya, masaj və məşq terapiyası təyin edilir. Birincisi, ağrı sindromunu aradan qaldırmağa kömək edir, həmçinin dərmanların effektivliyini artırır. Məşq terapiyası əzələ korsetini gücləndirir, həmçinin əzələ toxumalarının işini normallaşdırır. Əgər sağlamlığınıza ciddi yanaşırsınızsa və osteoxondrozu müalicə etmək qərarına gəlsəniz, bəzi qaydalara əməl etməlisiniz: Müalicədən sonra ildə iki dəfə müalicə kursu (masaj, fizioterapiya və s.) etmək lazımdır. Həkiminizin bütün tövsiyələrini ciddi şəkildə yerinə yetirin. Psixosomatika bunda mühüm rol oynayır, ona görə də sağalma yolunda pozitiv olmalısınız. Sağlam insanın əsas dayağı fiziki fəaliyyətdir. Müntəzəm olaraq məşq etməyi bir qayda edin.
