Dizdə maye yığılması (diz efüzyonu) nədir?
Təbii olaraq oynaqların içərisində oynaq mayesi adlanan az miqdarda su olur və bu maye oynaqdakı sürtünməni azaldaraq, birgə hərəkətləri asanlaşdırır. Yenə də bu maye birgə kapsulun içərisində yerləşən sinovium tərəfindən istehsal olunur. Oynaqda və ətrafında çoxlu maye yığıldıqda oynaq efüzyonu adlanan şəkil meydana gəlir. Bu vəziyyət dizdə meydana gəldiyi zaman, tez-tez şişmiş diz və ya su yığılmış diz kimi istinad edilir.
Suallaranızı bir başa Fəzail Həkim-ə yaza bilərsiz.
Dizdə maye yığılmasının əlamətləri nələrdir?
Simptomları aşağıdakı kimi ümumiləşdirmək olar;
- Şişkinlik: Diz qapağınızın ətrafındakı dəri, xüsusən də zədələnmiş diz normal dəri ilə müqayisə edildikdə, nəzərə çarpacaq dərəcədə şişmiş görünür.
- Sərtlik: Diz oynağında həddindən artıq maye olduğundan dolayı, ayaq tam əyilə bilmir və sərtlik olur.
- Ağrı: Dizdə maye yığılmasının səbəbindən asılı olaraq, diz əzələsi çox ağrılı ola bilər. Belə hallarda diz oynağına ağırlıq qoymaq bəzən çətin və ya qeyri-mümkün olur.
Dizdə Maye Yığılmasının Səbəbi Nədir?
Suallaranızı bir başa Fəzail Həkim-ə yaza bilərsiz.
Dizdə maye toplanmasının səbəblərini travmatik zədələr, xəstəliklər və digər vəziyyətlər kimi iki başlıq altında toplaya bilərik.
Zədələr: Dizinizin hər hansı bir hissəsinin zədələnməsi artıq birgə mayenin yığılmasına səbəb ola bilər ki, diz oynağında və ətrafında mayenin yığılmasına səbəb ola biləcək xəsarətlərə aşağıdakılar daxildir:
- Qığırdaq (menisküs) yırtığı
- Həddindən artıq istifadədən qıcıqlanma
- Sınmış sümüklər
Xəstəliklər və digər vəziyyətlər: Diz oynağında və ətrafında maye yığılmasına səbəb ola biləcək əsas xəstəliklər və digər vəziyyətlər:
- Kalsifikasiya
- Revmatik oynaqların iltihabı
- İnfeksiya
- Şişlər
- Bursit
- Kistalar
Dizdə maye yığılması üçün risk faktorları nələrdir?
Yaş: Oynaqda yaşa bağlı oynaq degenerasiyası və nəticədə osteoartrit meydana gəlir ki, bu zaman oynaqda da mayenin yığılma ehtimalı artır.
Suallaranızı bir başa Fəzail Həkim-ə yaza bilərsiz.
İdman: Basketbol kimi diz əyilmə ilə məşğul olan idmanlarda iştirak edə insanlar, şişməyə səbəb olan diz zədələri ilə qarşılaşma ehtimalı daha yüksəkdir.
Piylənmə: Həddindən artıq çəki diz əzələlərində əlavə stress yarada bilər ki, bu da, toxuma və oynaqların həddindən artıq yüklənməsinə və diz şişməsinə səbəb ola bilər. O, həmçinin, diz degenerasiyasına kömək edir. Bundan əlavə, piylənmə diz şişməsinin ümumi səbəblərindən biri olan osteoartrit riskini də artırır.
Dizdə Maye Yığılmasının fəsadları nələrdir?
- Əzələ itkisi: dizdə maye toplanması əzələlərin fəaliyyətini poza və diz ətrafında bud əzələlərinin zəifləməsinə və hətta atrofiyasına səbəb ola bilər.
- Baker kistası: dizinizdə maye yığılması dizinizin arxasında baker kistinin yaranmasına səbəb ola bilər. Şişmiş baker kisti ağrılı ola bilər, lakin adətən buzlanma və sıxılma ilə həll olunur. Əgər şişkinlik şiddətlidirsə, mayenin çıxarılması tələb oluna bilər.
Suallaranızı bir başa Fəzail Həkim-ə yaza bilərsiz.
Bəs, dizdə Maye Yığılmasının almaq üçün nə etmək lazımdır?
Dizdə maye yığılması adətən zədə və ya xroniki sağlamlıq vəziyyətinin nəticəsidir. Ümumi sağlamlığınızı idarə etmək və xəsarətlərin qarşısını almaq üçün:
- Diz ətrafındakı əzələləri gücləndirin: Oynaq ətrafındakı güclü əzələlər oynaqdakı təzyiqi azaltmağa kömək edə bilər.
- Az təsirli məşq seçin: Su aerobikası və üzgüçülük kimi müəyyən fəaliyyətlər, diz oynaqlarına daaimi ağırlıq gətirən gərginlik yaratmır.
- Sağlam çəkinizi qoruyun: Həddindən artıq çəki, diz şişməsinə səbəb ola biləcək aşınma və zədələrə kömək edir.
Dizdə Maye Yığılması necə müalicə olunmalıdır?
Xəstəliyin müalicəsi dizdə şişkinliyin səbəbi, şiddəti və xəstənin tibbi tarixçəsindən asılı olaraq dəyişir və əgər bir infeksiya varsa, ilk növbədə infeksiya müalicə edilməlidir. Müalicə üçün soyuq kompres tətbiqləri, oynağın dicəlməsi və artıq çəki varsa itirilməsi vacibdir. Həmçinin, dizdə maye yığılmasının müalicəsi üçün aşağıda qeyd olunan müalicə üsulları da tətbiq olunur:
Suallaranızı bir başa Fəzail Həkim-ə yaza bilərsiz.
Dərmanlar: Ağrıkəsici dərmanlar təyin edilə bilər və steroid növləri iltihabı aradan qaldırmaq üçün birbaşa diz oynağına enjektə edilə bilər.
Cərrahiyə və digər prosedurlar: Şişmiş dizin əsas səbəbini müalicə etmək üçün aşağıdakılardan da tətbiq oluna bilər:
- Artrosentez: Dizdən mayenin çıxarılması (aspirasiya) oynaqdakı təzyiqi azaltmağa kömək edə bilər.
- Artroskopiya: İşıqlı bir boru (artoskop) diz oynağına kiçik bir kəsikdən daxil edilir və artroskopa qoşulan alətlər dizdən boş toxumaları çıxara və ya zədələri bərpa edə bilər.
- Protez: Diz oynağına ağırlıq vermək dözülməz hala gəlirsə, xəstənin bu halda diz dəyişdirmə əməliyyatına ehtiyacı ola bilər.
