Bel yırtığı bel nahiyəsində fəqərələr arasında diskin qopması və sinirlərin sıxılması kimi ifadə edilə bilər. Bu vəziyyət tez-tez şiddətli bel ağrısına və ayağa yayılan ağrıya səbəb olur. Herniasiya onurğanın istənilən səviyyəsində baş verə bilər.
Diskin yırtığının altında yatan əsas patologiya arxa hissədə halqavari bağ quruluşunun qopması və quruluşun kanal daxilində bu açılışdan hərəkət etməsidir. Bu, yaşlanma ilə ortaya çıxan bir vəziyyətdir. Bəzi ani hərəkətlər və gərginliklər də disk yırtığına səbəb ola bilər. Xüsusilə ağır yüklər bel fəqərələrinə çox təzyiq göstərə bilər və bunun nəticəsində yırtıq əmələ gələ biləcəyi üçün diqqətli olmaq lazımdır.
Bel Yırtığının Əlamətləri Nələrdir?
Bel yırtığının əlamətləri arasında əsasən bel ağrıları, ayaqlarda uyuşma və yerimə çətinliyi kimi şikayətlər olur və xəstələr adətən bu əlamətlərlə mütəxəssisə müraciət edirlər. Simptomlar xəstəliyin mexanizmindən asılı olaraq dəyişə bilər. Çox vaxt beldə güclü bir hərəkət nəticəsində onurğanın arxasında və qığırdaq quruluşunun qarşısında olan birləşdirici toxuma parçalanır. Birinci mərhələdə xəstə yalnız bel ağrısı hiss edir. Bir müddət sonra qopmuş bağdan çıxan qığırdaq toxuması sinirlərin yerləşdiyi kanala daşaraq sinirlərin sıxılması nəticəsində ağrılar ayaqlara da keçə bilər.
Bütün bunlar tədricən baş verə bilər. Şiddətli bel ağrısı da diskin yırtılması nəticəsində yarana bilər. Bu bel ağrısına səbəb ola biləcək digər şərtlər arasında bu bölgədəki əzələlər, tendonlar və bağlar kimi birləşdirici toxuma elementlərinin gərginləşməsi daxildir. Bel yırtığında əzələ problemləri və ağrıların diferensiallaşdırılmasında ağrının ayağa yayılması və ya güc itkisi kimi sinirlə əlaqəli digər əlamətlər nəzərə alınır. Onurğada yırtıq inkişaf etdikdən sonra baş verə biləcək simptomları aşağıdakı kimi ümumiləşdirmək olar:
- Ağrı və uyuşma, ümumiyyətlə bədənin bir bölgəsində hiss olunur
- Ayaqlara yayılan ağrı
- Gecədə ağrının pisləşməsi
- Hərəkətlə ağrının güclənməsi
- Qısa gəzintilərdə belə ağrı
- Səbəbsiz əzələ zəifliyi
- Təsirə məruz qalan ərazidə qaşınma və yanma kimi problemlər
Bu simptomlar xəstələrin müxtəlif xüsusiyyətlərinə görə dəyişə bilər. Əgər sizdə bu əlamətlər varsa, səhiyyə müəssisələrinə müraciət edərək mütəxəssis həkimlərdən kömək istəməyiniz tövsiyə olunur.
Bel Yırtığının Müalicəsi Necə Olmalıdır?
Ayaqlarda şiddətli güc itkisi, sidik və nəcis tutmama və cinsi funksiyaların itirilməsi ilə qarşılaşan hallarda təcili cərrahi müalicə tətbiq edilir. Güclü ağrıkəsicilərə belə cavab verməyən xəstələrdə cərrahiyyə əməliyyatı edilə bilər. Üç həftə ərzində dərmanlara, istirahətə və fiziki müalicəyə cavab verməyənlər də cərrahi müalicə üçün yenidən qiymətləndirmə tələb oluna bilər.
Bel yırtığı əlamətləri və xəstəliklərinin xüsusiyyətləri ilə sağlamlıq qurumlarına müraciət edən xəstələrin seçimlərinə görə müalicə planlaşdırılmasında dərman müalicəsi və ya cərrahi müalicəyə üstünlük verilə bilər. Dərman terapiyasında xəstələrin ağrılarını nəzarət altına almaq məqsədi daşıyır. Bu məqsədlə ilk növbədə qeyri-steroid antiinflamatuar dərmanlarla başlayan müalicədə lazım gəldikdə opioidlər kimi daha güclü ağrıkəsicilərdən də istifadə edilə bilər.
Dərman müalicəsi ilə fayda verməyən problemlər aşkar edilərsə və ya bel yırtığının altında yatan səbəbin onurğa ilə əlaqəli bir əməliyyatla düzəldilməsi lazımdırsa, bu zaman həkimlər bel yırtığının müalicəsində cərrahi müdaxiləyə müraciət edə bilərlər. Cərrahi müalicədən əvvəl rentgen, CT, MRT və EMQ tədqiqatları ortoped və ya neyrocərrahiyyə mütəxəssisləri tərəfindən təkrarlana bilər. Bu müayinələr sayəsində həkimlər xəstəyə ən uyğun cərrahi planlamanı həyat keçirə bilirlər. Xəstənin yaşı, yırtıq bölgəsi və xəstənin ümumi sağlamlığı da əməliyyatın planlaşdırılmasına təsir edən digər amillərdəndir.
