Son illərdə yaş və cins faktorundan asılı olmayaraq, ürək-damar xəstəlikləri son dərəcə artmışdır. Cəmiyyətin bütün təbəqələrindən olan insanların həyat keyfiyyətini pozan ürək xəstəliklərinin əsas həlli dəyişkən risk faktorlarını aradan qaldırmaq və xəstəliyin formalaşmasının qarşısını almaqdır. Bununla belə, müntəzəm müayinələr ürək sağlamlığının qorunmasında əsas rol oynayır.
Ürək xəstəlikləri üçün risk faktorları aşağıdakılardır. Bu faktorlardan bəziləri dəyişdirilə bilməz, lakin əhəmiyyətli bir hissəsi həyat tərzinə düzəlişlərlə dəyişdirilə bilər.
- Kişilər üçün 40 yaşdan yuxarı olmaq;
- Qadınlar üçün 45 yaşdan yuxarı olmaq və ya menepozdan sonrakı dövr;
- Ailədə ürək-damar xəstəliyi keçmişinin olması;
- Siqaret və tütün növlərinin istehlakı;
- Yüksək qan təzyiqi olan;
- Aşağı yaxşı xolesterol (HDL);
- Yüksək pis xolesterinin olması (LDL)
- Oturaq həyat tərzi;
- Şəkər xəstəsi (diabet) olmaq;
- Obezite (boy üçün artıq çəki)
- Yüksək stress səviyyəsi;
- Nizamsız qidalanma.
Ailəsində ürək xəstəliyi olanlar müayinələrə laqeyd yanaşmamalıdırlar.
Valideyn və ya birinci dərəcəli qohum erkən infarkt keçiribsə və ya ani səbəbi bilinməyən ölüm keçiribsə; əgər həmin şəxsdə şəkərli diabet və ya təzyiqi yüksəkdirsə və siqaret çəkirsə mütləq ürək müayinəsindən keçməlidir. Ürək müayinəsi ilə döş qəfəsində ağrısı olmayan və ürək xəstəliklərindən şikayəti olmayan insanların ürək xəstəliyinə meyilli olduğu və ürək xəstəliyi riskinin nə qədər olduğu ortaya çıxır. Ürək müayinəsi sayəsində, həmin şəxsin hazırda ürək qapaq problemi, ürək əzələsi və qişasının iltihabı, koronar arteriya xəstəliyi və ya ritm pozğunluğu olub-olmadığı anlaşılır.
Şikayət olmadığı halda edilən testlər həyat xilas edə bilər.
Ürəyin müayinəsi prosesi fiziki müayinə ilə başlayır. Bu müayinədə insanın bütün sistemləri yoxlanılır və qan təzyiqi ölçülməklə testlər planlaşdırılır. Ürək aritmiyaları EKQ ilə aşkar edilə bilər. Qan testləri ilə insanın şəkər və xolesterin səviyyəsi yoxlanılır. Ekokardioqrafiya ilə ürək qapağı xəstəliyi, ürək əzələsi və ya əvvəlki infarkt müəyyən edilə bilər. Səssiz işemiya gərginlik testi ilə aşkar edilə bilər. Bu testlər nəticəsində, lazım gəldikdə həyat tərzi dəyişiklikləri, pəhriz proqramı və idman resepti kimi planlar hazırlanır. Ürək-damar xəstəliklərində əsas prinsip ondan ibarətdir ki, xəstəlik irəliləməmişdən əvvəl diaqnoz qoymaq və müalicəyə başlamaq lazımdır.
Ürək xəstəsi olmadan tədbir görün!
Ürək-damar xəstəliklərini başladan faktorlar hələ ürək xəstəliyi olmayan insanlarda ciddi problemlərin yaranma ehtimalını artırib; ürək-damar xəstələrində vəziyyətin daha da ağırlaşmasına səbəb ola bilər. Digər tərəfdən, uyğun həyat tərzi dəyişiklikləri ilə risk faktorları ilə mübarizə xəstəliyin yaranmasının qarşısını alır, xəstəliyi inkişaf etdirənlərdə inkişaf sürətini yavaşladır və ya hətta dayandırır. Ürək sağlamlığını qorumaq üçün mütəmadi olaraq, müayinələrdən keçmək, lazımi analizlər vermək və həkiminizin tövsiyələrinə əməl etmək son dərəcə çox vacibdir.
