Çiban dərinin səthində qəfil görünən furunkol stafilokok adlı bakteriyaların infeksiyası nəticəsində yaranan ağrılı dəri xəstəliyidir. Stafilokok bakteriyaları dəri səthindəki tük follikulları vasitəsilə orqanizmə daxil olur və ətrafdakı piy qatında çoxalaraq çoxalmağa başlayır. Bədənin müdafiə mexanizmlərindən biri olan eritrositlər və ya qırmızı qan hüceyrələri bu anda yığılmağa başlayır. Kiçik sızanaq kimi əmələ gəlməyə başlayan çiban getdikcə böyüyərək böyük kütləyə çevrilir.
Çibanın ortasında ağ ucu var ki, buna tibbdə furunkul deyilir. Yağlı dəri tipi, həddindən artıq tərləmə, qaşınma xəstəlikləri, spirtli içki qəbulu kimi faktorlar insanda çiban əmələ gəlməsini artıran amillərdəndir. Çibanlar ən çox boyun, göz qapaqları, baş dərisi, qulaq, omba, qol və ayaqlarda görünsə də, bədənin hər yerində meydana gələ bilər. Özünü sağaldan bu infeksiya immuniteti zəif olan insanlarda qanla qarışaraq daha ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.
Çiban Hansı Səbəblərdən Çıxır?
Çiban dərinin altındakı iltihablanma nəticəsində dəri üzərində sızanağa bənzər qırmızı bir yumru kimi özünü göstərir. Bəzi amillər çibanın meydana gəlməsində səbəb ola bilər. Bu amilləri aşağıdakı kimi sıralamaq olar:
- İmmunitet sisteminin zəifləməsi
- Piy vəzilərində ifrazatların yığılması ilə saç folikulunun bağlanması
- Allergik xəstəliklərə meyl
- Dar və sintetik paltarlar
- Şəxsi gigiyena
- Əsas xəstəliklər (məsələn, şəkərli diabet, xroniki infeksiyalar, leykemiya, HİV\AİDS)
Çiban Necə Müalicə Olunmalıdır?
Qızartı və qaşınma hissi ilə əmələ gəlməyə başlayan çiban bir müddət sonra ağrılı şişə çevrilir. Adətən yaxşı yetişdikdən sonra özünü partlayaraq sağalır. Belə hallarda çiban müalicəyə ehtiyac olmadan sağa bilər. Çibanın partlamasından sonra yeni infeksiyaya açılmış nahiyəyə çılpaq əllərlə toxunulmamamlı və həmin nahiyə yaxşıca təmizlənməlidir. Erkən dövrdə çiban əmələ gəlməsi müşahidə edilərsə, gündə bir neçə çiban üzərinə ilıq pambıq qoymaq, çox basmadan nahiyəni təmizləmək çibanın böyümədən sağalmasına kömək edə bilər. Ancaq çibanların sayı çox olarsa, çibanlar davamlı olaraq təkrarlanırsa və immun sisteminin zəif olduğunu göstərən başqa əlamətlər varsa, şəxs mütləq həkimə müraciət etməlidir.
Belə hallarda həkim müayinə keçirdikdən sonra və xəstənin anamnezini dinlədikdən sonra lazım gəldikdə əlavə laboratoriya müayinələri tələb edə bilər. Həkim müalicəni insanın ümumi vəziyyətinə və çiban növünə görə təyin edir. Adətən şəxsə antibiotik krem və ya antiseptik məhlul təyin edilir. Ağrı səviyyəsi yüksəkdirsə, həkim yerli istifadə üçün ağrı kəsici krem də təyin edə bilər. Bədəninizin müəyyən yerlərində tez-tez çiban görürsünüzsə, üzünüzdə və qulaqlarınızın ətrafında çoxlu çiban varsa, çiban böyüyürsə və ya qızdırma, halsızlıq və titrəmə kimi əlamətlərlə müşayiət olunursa və iki həftədən çox davam edən çiban davamlı olaraq təkrarlanırsa, sağlamlıq müəssisələrinə müraciət etməyiniz tövsiyə olunur.
