Sağlam və balanslı qidalanma xəstəliklərin qarşının alınması və formada qalmaq üçün olmazsa olmazlardan biridir. Ölkəmizdə ən çox rast gəlinən vitamin çatışmazlığı növlərindən biri də C vitaminidir. Antioksidant vitaminlərdən biri olan C vitamini istilik, işıq, metal ilə təmas və s. vəziyyətlərdə asanlıqla itirlə bilən həssas bir vitamin növüdür. Bu səbəbdən, C vitamini mənbələrini düzgün istehlak etmək və bu vitamin çatışmazlığının qarşını almaq üçün balanslı qidalanmaya diqqət yetirilməlidir.
C Vitamini Nədir?
Həmçinin, askorbin turşusu da olaraq adlandırılan C vitamini insan orqanizmində çox vacib funksiyaları olan bir qida maddəsidir. Suda həll olunan vitamin növlərindən olan askorbin turşusu orqanizm tərəfindən istehsal oluna bilmədiyi üçün bütün ehtiyac qidadan alınmalıdır. Qida ilə birlikdə bədənə gündəlik qəbul edilməli olan C vitaminin miqdarı qadınlar üçün 75 mq, kişilər üçün isə 90 mq-dır. Bu ehtiyac hamilə qadınlarda ana bətnində böyüyən körpənin ehtiyacına görə, süd verən analarda isə süd istehsalına görə artır. Hamilə qadınlar üçün gündəlik C vitamini ehtiyacı 85 mq, süd verən analar üçün isə 120 mq olaraq təyin edilə bilər.
C Vitaminin Hansı Faydaları Var?
C vitamini saysız-hesabsız faydaları olan çox vacib bir qidadır. Buna görədə, bədəndə sağalmanı təmin edən bir zülal olan kollagenin sintezində iştirak edən C vitamini yaraların sağalması ilə qığırdaq, sümük və dişlərin təmirini təmin edir və onların sağlamlığının qorunmasına kömək edir. Bunlardan başqa insan orqanizmində bir çox bioloji funksiyaların yerinə yetirilməsinə töhfə verən C vitamini antioksidan xüsusiyyətlərə malikdir. Eyni zamanda immun sistemini gücləndirən C vitamininin qışda başda soyuqdəymə olmaqla bir çox yoluxucu xəstəliklərə qarşı orqanizmi güclü saxladığını göstərən araşdırmalar var. Bu səbəblə hər bir fərd bütün digər qida maddələrində olduğu kimi gündəlik C vitamini ehtiyacını qarşılamağa diqqət etməli və bunun üçün sağlam və balanslı qidalanmalıdır. Bundan əlavə, C vitamininin bəzi vacib faydaları bunlardır:
Dəmirin udulmasını artırır: Vitamin C qida ilə qəbul edilən dəmirin bağırsaqlarda daha yüksək sürətlə sorulmasına imkan verən turşu mühit yaradır. Bu sayədə dəmirin udulmasını artıraraq anemiyanın qarşısını alır. C vitamininin bu xüsusiyyətindən maksimum yararlana bilmək üçün tərkibində yüksək miqdarda dəmir olan ət, toyuq, balıq və paxlalı bitkiləri təzə salatlar və yüksək C vitamini ehtiva edən limon kimi qidalarla birlikdə istehlak etmək faydalıdır.
İmmunitet sistemini gücləndirir: Vitamin C bədəni infeksiyalardan qorumağa kömək edən ağ qan hüceyrələrinin istehsalını stimullaşdırmağa kömək edir. Bu sayədə immunitet sistemini gücləndirərək infeksiyalara qarşı əhəmiyyətli qorunma təmin edir.
C Vitamini Çatışmazlığı Əlamətləri Nələrdir?
C vitamini bədəndə saxlanıla bilməz və ehtiyac olduğu qədər bədənə gündəlik qəbul edilməlidir. Bu, C vitamini çatışmazlığının yayılmasına təsir edən amillərdən biridir. Gündəlik tələbatından artıq qəbul edilən vitaminlər bədəndən sidik və tərlə xaric olur. Onun çatışmazlığı zamanı qan azlığı, diş ətinin qanaması, dəridə ləkələr və göyərmələr, tez-tez xəstəlik və yaraların gec sağalması kimi neqativ hallar müşahidə olunur. C vitamini çatışmazlığı uzun müddət davam edərsə, asan qanaxma, dəridə göyərmə, oynaq və əzələlərdə ağrılarla özünü göstərən sinqa adlı xəstəlik əmələ gəlir. Bu xəstəlik bir ay kimi uzun müddət ərzində gündəlik 10 mq və ya daha az C vitamini qəbulu ilə inkişaf edən ağır çatışmazlıq nəticəsində baş verir. Bu əlamət və simptomlar ilə C vitamini çatışmazlığı özünü biruzə verə bilir. Əgər sizdə də yuxarıdakı əlamətlər varsa, ən qısa zamanda həkimə müraciət etməyinizdə fayda vardır.
C Vitamini Hansı Qidalarda Var?
C vitamininin ən vacib mənbəyi meyvə və tərəvəzdir. Ancaq çox həssas bir quruluşa sahib olan C vitamini istilik (bişirmə), metal bıçaq və ya doğrayıcı ilə təmas, işıq və ya oksigenə məruz qalma səbəbindən yüz faizə qədər itirilə bilər. Bu səbəbdən bir çox qidaya daxil ola bilsə də, istifadəyə yararlılıq baxımından C vitamininin əsas mənbəyi təzə meyvə və tərəvəzlərdir. C vitamini meyvə və təzə tərəvəzlərdən alınarkən, ondan ən yaxşı şəkildə faydalana bilmək üçün meyvələr mümkün qədər qabığı soyulmuş istehlak edilməli, metal bıçaq və qabığı soyma alətləri ilə kəsilməməli, alındıqdan dərhal sonra istehlak edilməlidir. kəsmək. Eyni zamanda salat soslarının tərkibindəki turşu mühit salata qoyulan təzə göyərti və tərəvəzlərdəki C vitaminini zədələdiyi üçün salatlar yeməkdən dərhal əvvəl geyinilməlidir. Böyük miqdarda C vitamini olan qidalara misal olaraq:
- portağal, naringi, qreypfrut, kivi, ananas, çiyələk və daha çox təzə meyvələr,
- limon,
- qırmızı və yaşıl bibər,
- pomidor,
- cəfəri, kahı kimi göyərti,
- brokoli, kələm və ispanaq kimi tərəvəzlər C vitamininin əhəmiyyətli mənbələrindəndir.
